Column: De menselijke maat achter leefbaarheid

Mensen houden van vergelijken. Dat begint al vroeg en blijft eigenlijk altijd als een rode draad door het leven lopen. Vergelijken om te bepalen waar je staat. Niet alleen mensen doen dat, ook dorpen, gemeenten, provincies en landen vergelijken zich graag met elkaar. Er is zelfs een website voor: www.waarstaatjegemeente.nl. Kijk er maar eens op.

Door vaker te vergelijken en jezelf als uitgangspunt te nemen ben je aan het monitoren. Monitoren is een belangrijk begrip geworden de laatste jaren. Lange rijen cijfers uit verschillende databases worden via ingewikkelde formules op een rij gezet en gepresenteerd in diagrammen, taartpunten en grafieken. Daarmee verdwijnt de menselijke maat in het vergelijken. Monitoren wordt soms een doel op zich en dat is niet de bedoeling.

Zo wordt ook het begrip leefbaarheid benaderd. Leefbaarheid is een containerbegrip. Alles past er in. Dus hoe meet je nou leefbaarheid? Doe je dat door nog meer indicatoren op een rij te zetten en te vergelijken? Door nog meer databestanden te doorlopen en te analyseren? Voor je het weet verdwaal je in cijfers. Weet je dan nog welk doel je voor ogen had?

Het is juist de menselijke maat die zo belangrijk is voor de leefbaarheid. Er bestaat een wereld aan monitors dat leefbaarheid meet, maar geen enkele leefbaarheidsmonitor dekt volledig de lading. Uitgaande van deze menselijke maat werkt Partoer met de Buurtmeter. De Buurtmeter is een instrument dat inwoners van een buurt, wijk of dorp met elkaar laat praten over hoe zij de leefbaarheid ervaren. Dat is een momentopname en niet representatief, maar het levert wel een beeld op dat in de praktijk toch aardig blijkt te kloppen. De Buurtmeter pretendeert ook niet meer te zijn dan een momentopname. Een thermometer die even in het dorp wordt gestoken.

Tijdens gesprekken in dorpen aan de hand van de buurtmeter blijkt dat veel inwoners geen duidelijk beeld hebben van dat wat er in het dorp is of juist mist. Hoeveel huurwoningen zijn er eigenlijk, hoeveel leerlingen zijn er nog en hoe was dat 10 jaar geleden? Vergrijzen we als dorp of valt dat nog mee? Hoe zit dat in de toekomst? Zijn er inwoners in ons dorp die eenzaam zijn? Hebben we nog voldoende vrijwilligers voor onze activiteiten? Zijn er nog genoeg bestuurders voor onze verenigingen? Zijn we een duurzaam dorp?

Door factsheets van dorpen te maken breng je feiten en cijfers bij elkaar. Veronderstellingen worden daarmee feiten en feiten vormen de basis voor het gesprek dat je met de Buurtmeter voert. De discussie gaat niet over het aantal huurwoningen maar over de gevolgen van de veranderingen op de woningmarkt. Door in beeld te brengen hoe de bevolking van een dorp eruitzag, eruitziet en eruit gaat zien, verandert de discussie. Hoe ziet jouw dorp eruit en hoe ga je om met deze feitelijkheden? Hoe ervaar jij de leefbaarheid van je eigen dorp? Je kunt veel vergelijken, monitoren en analyseren. Maar uiteindelijk draait leefbaarheid vooral om gevoel.  

Sjoerd IJdema, consultant Partoer